به گزارش مشرق، مسیر طولانی بود. روی یکی از صندلی‌های بی‌.آر.تی نشسته بودم. مثل همیشه روی پل شریعتی ماشین‌ها صف بسته بودند و اتوبوس میان آن‌ها گیر کرده بود. یکی دو ایستگاه گذشت، چند دخترک دبیرستانی که از مدرسه تعطیل شده بودند سوار شدند. به نظر می‌رسید دهه هشتادی باشند. صدای هیاهو و خنده‌شان فضای کوچک اتوبوس را پر کرده بود. همه آدم‌های داخل اتوبوس صدایشان را می‌شنیدند. اما آن‌ها مشکلی با این قضیه نداشتند؛ چون از یک سری اصطلاحاتی استفاده می‌کردند که برای همه قابل فهم نبود. متوجه می‌شدند که همه به آنها نگاه می‌کنند اما هر چه نگاه‌ها خیره تر می‌شد صدای آن‌ها بالاتر می‌رفت؛ مطمئن بودند که کسی متوجه حرف‌های آن‌ها نمی‌شود. خانم میان‌سالی که کنار من نشسته بود با دست به آن دخترها اشاره کرد و در گوش من گفت:«نسل زِد که میگن اینان؟!».

تقریباً دو دهه از عمر آنها می‌گذرد. آن‌ها متولدین عصر دیجیتال هستند و از زمانی که چشم باز کردند سر از اینترنت و فضای مجازی درآوردند. به قول خودشان زندگی بدون اینترنت و اینستاگرام غیرممکن است. آن‌ها به جای اکسیژن، اینترنت را تنفس می‌کنند. بدون در نظر گرفتن جایگاه طرف مقابلشان صریح جوابش را می‌دهند و در هر مکان و هرزمان درباره اعتقادات و علایقشان بحث می‌کنند. آنها متولدین اواخر دهه ۷۰ و ۸۰ هستند.

نسل Z، نسل عصر دیجیتال

نسل زد، نسلی طالب تفاوت و بیش از نسل‌های قبلی خود در پی تمایز است. آنها سعی دارند که از نظر پوشش، مدل حرف زدن، نوع آرایش، رشته‌های آموزشی، گذراندن اوقات فراغت، پیروی از سبک موسیقی و خواننده مورد علاقشان با نسل‌های دیگر تفاوت داشته باشند. آن‌ها از کدهای اجتماعی متفاوتی استفاده می‌کند. کدهای اجتماعی این نسل در فضای مجازی تعریف می‌شود و عموماً برای نسل‌های قبلی قابل‌فهم نیست، مثلاً استفاده از ایموجی‌ها و مم‌ها (تصاویر و گفتار تکرارشونده)، مختصرنویسی، استفاده از ضمیر مخاطب دوم شخص، بلاک کردن، ریپورت کردن و ... .

این نسل تصور متفاوتی از «دیگری» دارند و تعریف آنها از دیگری، شخصی است که با او مشارکت و همکاری دارند. برخی از محققان و جامعه شناسان، این دسته از گروه سنی در جامعه را براساس ویژگی‌ها، علایق، عادت‌های رفتاری و اخلاقی مشابهی که دارند «نسل زد» نامیده‌اند.

ویژگی‌ نسل‌های قبل از زد

همانطور که گفته شد برخی از محققان و جامعه شناسان در سراسر جهان، نسل‌های مختلف را بر اساس ویژگی‌ها و علایق مشترکی که دارند دسته بندی کرده‌اند. این دسته بندی فقط شامل نسل زدی‌ها نشده و نسل پدرها و پدربزرگ‌های نسل زد در این تقسیم بندی‌های نسلی قرار گرفته‌اند. اولین نسلی که محققان ویژگی‌های رفتاری و شخصیتی آن‌ها را مورد بررسی قرار دادند نسل بیبی بومرها هستند. این نسل متعلق به کسانی است که حدوداً بین سال‌های ۱۳۲۴ تا ۱۳۴۲ متولد شده‌اند و در حال حاضر بین ۶۰تا ۷۳ سال سن دارند. این نسل بعد از جنگ جهانی دوم و در زمان رشد رفاه و رونق اقتصادی زندگی کرده‌اند که رشد جمعیت زیادی در این زمان اتفاق افتاده است و به همین دلیل آن را نسل Baby Boomer نامیده اند.

این نسل عموماً سخت کوش و پرتلاش، موفق، منظم و سحرخیز هستند. بیبی بومرها معمولاً از تغییرات اساسی استقبال می‌کنند و زمانی که در مجموعه‌ای قرار دارند به‌دنبال ایجاد تغییرات بزرگی در آن هستند. همچنین به آن‌ها لقب انقلابی بودن هم داده‌اند. آن‌ها عاشق فعالیت‌های جمعی هستند و دستور دادن را دوست دارند. نسل پدر بزرگ و مادربزرگ‌های ما بیشترین استفاده کنندگان از رسانه‌های سنتی مانند تلویزیون، رادیو، مجله و روزنامه هستند وبرای آنکه با فرزندان، فامیل و گروه‌های دوستان‌شان در ارتباط باشند، از پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کنند. آن‌ها معمولاً در سایر شبکه‌های اجتماعی حضور پررنگی نداشته و اگر اکانت اینستاگرام هم داشته باشند بیشتر از آنکه حضور فعالی داشته باشند تماشا می‌کنند.

محققان نسل بعدی که اعضای آن در سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۷ متولد شده‌اند را نسل X نام گذاری کرده‌اند. این نسل، نسلی کار آفرین، مستقل، مادی‌گرا، اهل رقابت، فردگرا و طرفدار زندگی‌های لوکس هستند. آن‌ها معمولاً روزنامه و مجله می‌خوانند، همچنین از تلویزیون و رادیو هم استفاده می‌کنند. در کنار رسانه‌های سنتی، اکانت اکثر شبکه‌های اجتماعی را دارند اما معمولاً در یکی از شبکه‌های اجتماعی فعالیت بیشتری دارند و در بقیه آن‌ها برای اینکه از دیگران عقب نباشند، اکانت ساخته‌اند و حضور جدی ندارند.

نسلY؛ پل ارتباطی نسل زد و دیگر نسل ها

نسل Y نزدیک ترین نسل به زد است. این نسل متولدین سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۲ هستند. دهه شصت آغاز گسترش استفاده از اینترنت در ایران و بسیاری از کشورها است و بسیاری از جریان‌ها را تغییر داده است. این نسل با اینترنت و جهانی شدن رشد کرده‌اند. آن‌ها مسلط به تکنولوژی و طرفدار آنلاین شاپ‌ها هستند و ارتباطات مجازی گسترده‌ای دارند. دهه شصتی‌ها دارای اعتماد به نفس بالایی هستند و بسیار از حضور در جمع‌های دوستانه لذت می‌برند. این نسل از روزنامه و مجله و رادیو کمتر استفاده می‌کنند اما همچنان تلویزیون می‌بینند. برای فیلم دیدن از پلتفرم‌های تماشای آنلاین فیلم استفاده می‌کنند و اهل سریال و فیلم سینمایی هستند. با موبایل و نرم‌افزارهای موبایل بسیار راحت کار می‌کنند اما درصد زیادی از این نسل همچنان برای خرید آنلاین از لپ‌تاپ استفاده می‌کنند. در شبکه‌های اجتماعی مختلف فعال‌اند و زمان زیادی برای فعالیت در اینستاگرام و توییتر صرف می‌کنند.

وجه اشتراک نسل های بیبی بومر، X و Y

طبق بررسی های انجام شده بر روی ویژگی‌ها، علایق و رفتارهای این نسل‌ها، وجوه مشترکی در بین آن‌ها وجود دارد. متولدین این سال‌ها عموماً افرادی محتاط، پرتلاش، با انگیزه ، دارای اهداف بلند مدت، پر از امید و به شدت پایبند به احترام به بزرگ ترها و پدر و مادر بوده‌اند.

تفاوت نسل زد با دیگر نسل ها

طبق تحقیقات برخی کارشناسان اجتماعی در سراسر جهان بسیاری از اعضای نسل زد تفاوت‌های عمیقی با اعضای نسل‌های دیگر دارند. همانطور که گفته شد نسل زد دارای ویژگی‌هایی مانند جسارت، هوشمندی، تفاوت طلبی و... هستند. اما وجود معضلاتی در سن نوجوانی و جوانی نسل زد مانند تورم،گرانی، مشکلات اقتصادی و نگرانی از آینده باعث شده تا جوانان در این رنج سنی نتوانند برای خود اهداف ارزشمند و معتبری در بلند مدت انتخاب کنند. همچنین این امر می‌تواند عامل مهمی در سرخوردگی و فاصله گیری آن‌ها از اهداف ارزشمند و رشد به سمت تعالی باشد.

این نسل دوست دارند کارهایی را انجام دهند که هرکسی تمایل و یا جسارت انجام دادن آن را ندارد و این اتفاق به آنها احساس برتر بودن و یا تافته جدا بافته بودن می‌دهد. آنها با این کار ارضاء می‌شوند و احساس بهتری نسبت به خود پیدا می‌کنند. زمانی که از آن‌ها می‌پرسی چرا فلان موسیقی را گوش می‌دهی یا چرا فلان خواننده را دنبال می‌کنی می‌گویند نمیدانم دلیل خاصی ندارد فقط حالم را خوب می‌کند.

به ادعای یکی از افراد این نسل، این ویژگی‌ها اگر درست و به جا مصرف شوند می‌تواند یک امتیاز باشند اما اگر صحیح از آن استفاده نشود مشکلات عدیده‌ای مانند وارد شدن در روابط ناسالم، استفاده از داروهای روان‌گردان و مواد مخدر، وارد شدن در مشاغل نامناسب و... را برای آن‌ها به وجود می‌آورد. همچنین یکی از مسائلی که این نسل به دنبال آن هستند و از داشتن آن لذت می‌برند آزادی بی‌حد و مرز و نداشتن چهارچوب مشخصی است. آن‌ها محدود بودن را دوست ندارند.

آن‌ها فرزندان عصر دیجیتال هستند و با اشاره یک انگشت می‌توانند به هر نوع اطلاعاتی که دوست دارند دسترسی داشته باشند. طبق یک تحقیق میدانی و مصاحبه با تعدادی از جوانان و نوجوانان این نسل متوجه شدیم که خیلی از آن‌ها دلیل منطقی برای انتخاب یک چیز و یا انجام رفتاری ندارند اما آن کار را انجام می‌دهند. علت این انتخاب چیست؟

عوامل بحران هویت در نسل زد

اکنون دقیقاً لحظه تصمیم گیری نسل زد درباره اهداف و آینده‌شان است. آن‌ها دقیقاً باید برای خود مشخص کنند که کی هستند، به چه چیزی علاقه دارند و می‌خواهند به کجا برسند. آن‌ها باید برای اکثر کارهای خود دلیل و منطق داشته و به دنبال برنامه ریزی برای آینده باشند. اما گاهی بسیاری از عوامل سردرگمی آن‌هارا چند برابر می‌کند. به عنوان مثال بخاطر پیچیدگی‌های اخلاقی و رفتاری این نسل، فهم بسیاری از حرف ها و خواسته‌های آن‌ها برای پدر و مادرهایشان سخت است و یا به دلیل تفاوت‌های بین نسلی اختلاف نظرات بسیاری در بین آن‌ها وجود دارد . این مشکلات باعث می‌شود تا این قشر از جامعه بیشتر دچار سرخوردگی شوند.

همچنین این نسل به راحتی به هرچیزی که می‌خواستند دست یافته‌اند و برای به دست آوردن چیزی نیاز به تلاش زیادی نداشتند و به همین علت حاضر به تلاش خاصی برای آیندشان نیستند. آن‌ها سعی دارند تا با به دست آوردن چیزهای بدیهی و دم دستی صدای احساس و نیاز را در درونشان ساکت کنند و چون برنامه، فکر و دلیل خاصی برای کارهایشان ندارند نمی‌دانند چرا آن را انتخاب کرده‌اند.

چشم‌انداز شغلی نسل زد

نسل زد تمایل کمتری به رفتارهای بزرگ سالانه دارد. همین امر باعث شده برای تصمیم‌گیری‌ها آمادگی کمتری داشته باشند. کارفرمایان زیادی در جهان از اینکه کارمندان جوان، توانایی کار مستقل را ندارند ابراز نگرانی کرده‌اند. هرچند آن‌ها اخلاق کاری قوی‌تری نسبت به نسل قبل از خود نشان می‌دهند، اما احتمالاً در فرآیند انتقال به بزرگ‌سالی به راهنمایی بیشتری نیاز خواهند داشت. طبق گزارش‌های به دست آماده مهم‌ترین دلایل رها کردن یک شغل توسط نسل زد به ترتیب حقوق نامناسب (۵۴%)، عدم تعادل کار و زندگی (۴۳%) و انجام ندادن کاری که به آن علاقه ندارند (۳۷%) بوده است.

این مورد را هم کارفرمایان باید در نظر داشته باشند که متولدین نسل زد کسب تجربه حضور در سازمان‌های قوی‌تر و موقعیت‌های شغلی بالاتر را مهم‌ترین دلیل برای انتخاب شغل خود می‌دانند. کارفرمایان و مدیران منابع انسانی باید خود را آماده رویارویی با عجیب‌ترین نسل با جابجایی‌های زیاد کنند زیرا که آن‌ها از این شاخه به آن شاخه پریدن را دوست دارند و مسئول کار امروز شرکت شما ممکن است مدیر محصول پنج سال آینده شرکت دیگری باشد.